TRUY TÌM SỰ KHÔN NGOAN CỦA CÕI LÒNG
- Thứ sáu - 15/12/2017 07:55
- |In ra
- |Đóng cửa sổ này
Hẳn nhiên, bạn đã từng nghe những khẩu hiệu rất thịnh hành “con tim có những lý lẽ riêng mà lý trí không hiểu được”. Ai nấy đều bàn tán và coi nó như một như một chân lý vĩnh cữu vượt xa mọi bối cảnh. Rồi người ta thường đưa ra những thí dụ để thấy tính cách nghịch thường của con tim, như thể con tim luôn hành động bất chấp chân lý. Tiếp theo lý luận đó, các bạn trẻ lại thường dùng nó để biện minh cho tính cách “bất chấp” của mình, nhất là trong lĩnh vực yêu đương được hiểu nhiều hơn ở khía cạnh cảm xúc; họ đề cao một tình cảm không biên giới; một tình yêu được hiểu theo nghĩa đam mê của tính dục! Thế nhưng nhà tư tưởng Pascal chẳng hề muốn nói như thế. Đơn giảng ông cho rằng, một mình lý trí thuần lý không đủ, còn cần phải có cái tình nữa, vì nhân vị là toàn diện.
Cho phép tôi đi sâu vào chân ngôn ấy lúc này. Ở đây, tôi muốn đặt ra câu hỏi cho mọi người, nhất là các bạn trẻ, qua lối nói của Đức Thánh Cha Phanxico “sự khôn ngoan của cõi lòng”: làm thế nào lý lẽ của con tim cho ta nghiệm được sự khôn ngoan chân thật thay vì chỉ nếm được sự rồ dại giả dối? Ta cần hỏi như thế vì sự khôn ngoan của cõi lòng thuộc một bình diện mới. Đức Thánh Cha Phanxico gọi nó là “một cách nhìn các sự vật được thánh thần phú bẩm vào tâm trí và cõi lòng của những ai nhạy cảm trước những đau khổ của anh chị em mình và có thể nhìn ra nơi những người đó hình ảnh của Thiên Chúa”.
Ồ lạ nhỉ. Đã bao giờ bạn tưởng nghĩ rằng có một cách thức mới nhìn các sự vật không? Thế ư, phải. Hạnh phúc đích thức hệ tại đây. Đức Phanxico dẫn ta vào quỹ đạo rất hiện thực ấy khi nói khi nói đến dụ ngôn người Samari nhân hậu, đối nghịch với hành động của các thầy tư tế và Levi, người Samari đã “để mình được cõi lòng mình dẫn dắt và không bước qua bên kia đường mà đi: ông dừng lại, chăm sóc người bị nạn, ông tạm gián đoạn hành trình của mình trong chốc lát. Ông biến mình thành người lân cận bằng nhìn thấy, bằng cõi lòng và bằng đôi tay”. Ôi chao! Thách đố làm sao! Lợi nhuận và hiệu quả, tiện ích và ích kỷ, lý trí mách cho ông Samaria ấy con đường yên thân. Nhưng sự khôn ngoan của cõi lòng chỉ ra niềm hạnh phúc “để cho mình thành đôi mắt của kẻ đui mù” xuyên qua việc sẵn sàng để cho mình bị phiền nhiễu. Đúng, sự khôn ngoan của cõi lòng chính là đây: sẵn sàng để mình bị phiền nhiễu, bị bận rộn bởi những nhu cầu thực sự của con người, những con cái nghèo khổ của Thiên Chúa, theo những trạng huống cụ thể của luân lý, thể lý, tình cảm… Lối này thật giống lối nhìn của Đức Thánh Cha Benedetto XVI biết bao; vị chủ chăn này nói lên sự khôn ngoan của cõi lòng là một trái tim nhìn thấy “Trái tim nhìn thấy nơi đâu tình yêu đang cần đến và hành động theo đó”.
Theo ánh sáng đó, Gióp nói đến lòng thương xót mang tính cách rất hiện sinh khi thốt lên: “Tôi là mắt cho người mù, là chân cho kẻ què”. Đó chẳng phải là cách thức Gióp đã tiên trưng dụ ngôn người Samari tốt lành hay sao? Thực thế, Gióp đã gánh mình vào tất cả những phiền toái của những người tàn tật đó. Ta biết mà, chăm sóc bệnh nhân không đơn giản chút nào. Nó đòi phải kiên nhẫn biết bao. Như thế, sự khôn ngoan của cõi lòng mang một tính cách rất đặc biệt. Nó đòi hỏi một cái gì khác hơn với lý luận theo tiêu chuẩn lwoij nhuận. Phải hơn nó đòi hỏi một lý luận khác. Đức Thánh Cha Phanxico đã viết: “Sự khôn ngoan này không phải là không phải là kiến thức của lý thuyết trừu tượng, sản phẩm của lý luận. Đúng hơn, như Thánh Giacobê diễn tả nó “trước là thanh khiết, sau là hiếu hòa, khoan dung, mềm mại, đầy từ bi và sinh nhiều hoa thơm trái tốt, không thiên vị và cũng chẳng giả hình”. Nó là cách nhìn sự việc theo con mắt của Đấng Khôn Ngoan. “Sự khôn ngoan của cõi lòn là tặng phẩm của Thiên Chúa”. Những suy tư tìm được thửa đất phì nhiêu thực hành nơi bệnh nhân và bộc lộ rõ sự khôn ngoan của cõi lòng đi liền với lòng thương xót, với tình yêu được minh chứng bằng hy sinh và từ bỏ chính mình. Bởi lẽ, chăm sóc bệnh nhân “liên hệ với cả tắm rửa, giặt giũ, ăn uống, nhiều lúc mệt mỏi và nặng nề”. Giúp đỡ người bệnh vài ngày thì dễ, nhưng chăm sóc họ hằng tháng, hằng năm quả là khó khăn và thậm chí cả những lúc họ không còn có thể biểu lộ lòng biết ơn. Đúng là một con đường nên thánh. Trong những lúc khó khăn đó chúng ta có thể tin tưởng cách đặc biệt vào vào sự gần gũi với Thiên Chúa và chúng ta trở thành một phương thế đặc biệt hỗ trợ cho sứ mệnh của Giáo Hội.
Nếu vậy, sự khôn ngoan của cõi lòng có sự đánh giá hoàn toàn khác: “Thời giờ dành cho bệnh nhân là thời giờ thánh thiện. Nó là một cách ca ngợi Thiên Chúa Đấng làm cho chúng là nên đồng hình đồng dạnh với Con Ngài, Đấng không đến để được phục vụ nhưng để phục vụ và hiến mạng sống làm giá chuộc muôn người”. Do vậy, ta cần xin Thánh Thần cho ta ơn biết trân trọng giá trị của sự sẵn sàng mà thường không nói ra được khi dành thời giờ cho các bệnh nhân. Nhờ chúng ta gần gũi và yêu thương, họ cảm nhận được yêu thương và kiên cường hơn. Ngược lại, một lời dối trá khủng khiếp ẩn núp đằng sau một số chủ điệu quá nhấn mạnh đến phẩm chất đời sống, đến nỗi chúng làm cho ta nghĩ rằng “những mảnh đời nhiềm các căn bệnh quái ác đều không đáng sống”.
Cõi lòng thấm nhiễm lòng thương xót này sẽ cho chúng ta hưởng nếm Thiên Chúa giàu lòng thương xót. Không phải bằng trừu tượng nhưng bằng hiện thực, một hiện thực mang đến phúc lành. “Ngay cả khi bệnh tật, sự cô đơn làm cho chúng ta không thể vươn tới người khác, thì kinh nghiệm về đau khổ có thể trở thành một phương thế ưu việt để chuyển thông ân sủng, là nguồn mạch để chiếm được và tăng trưởng sự khôn ngoan của cõi lòng… Khi chấp nhận bệnh tật trong đức tin, những người ngập chìm trong mầu nhiệm đau khổ có thể trở nên những chứng tá sống động về một đức tin có thể ôm ấp đau khổ, ngay cả không thể hiểu hết ý nghĩa của nó”.
Ta rút ra được điều thứ vị ở đây: chấp nhận đau khổ trong đức tin. Điều ấy có nghĩa là sự khôn ngoan của cõi lòng không tự động mà đến. Nó phải đi đến với cái nhìn của chiêm ngắm hơn là tổ chức. “Dù sao chăng nữa, hoạt động được ta cảm nhận để để giúp tha nhân không bị kết án, nhưng nhất thiết phải nhấn mạnh rằng cần phải nhiễm hoạt động đó với tinh thần chiêm ngắm”. Hay “phục vụ tha nhân cách chân thật không cần nhiều điều – chắc chắn nó cần những điều thiết yếu – nhưng trên hết cần đến tình yêu chân thành của chúng ta và ánh sáng của Thiên Chúa”.
Chúng ta cần chú ý đến câu cuối. Thật thế, các thánh có sự khôn ngoan của cõi lòng, vì các Ngài đồng nhất và hòa hợp được giữa làm việc và cầu nguyện: “Nó hệ tại ở chính tầm quan trọng của chủ tâm bên trong, của cầu nguyện để bảo vệ mình khỏi mọi hiếu động, bất kể ta trong điều kiện nào và bất kể ta thực thi công việc nào”. Đúng vậy, “Không có cầu nguyện hằng ngày được sống với sự trung tín, hoạt động của chúng ta thật trống rỗng, chúng mất hẳn cái hồn sâu xa của chính mình, và bị giản lược vào những thú náo động mà rốt cuộc bỏ mặc chúng ta trong sự bất mãn”.
Hãy cho tôi dùng lời của Đức Benedetto XVI để tóm kết đôi điều về sự khôn ngoan của cõi lòng: “Khi cầu nguyện được nuôi dưỡng bằng lời Chúa, chúng ta có thể nhìn thực tại với con mắt mới, với con mắt đức tin, và Chúa Đấng nói trong tâm trí và cõi lòng chúng ta, ban ánh sáng mới cho hành trình vào mọi lúc và mọi hoàn cảnh”. Như thế, nếu là phổi của cầu nguyện và lời Chúa nuôi dưỡng hơi thở của đời sống thiêng liêng của chúng ta, chúng ta liều mình ngập chìm bởi vô số sự việc hằng ngày. Cầu nguyện là hơi thở của linh hồn và đời sống. Bạn muốn có được tấm lòng khôn ngoan ư? Hãy ở trước tôn nhan Chúa trong mọi giây phút.