Hãy xin lỗi bạn xon và lặp lại nguyên văn những lời này: “Tôi xin lỗi bạn, Betti, về những câu nói vô lễ, thiếu suy nghĩ, mà tôi đã thốt ra đối với cha bạn, người mà bố tôi rất tự hào được bắt tay”.
Thật vậy, quả như lời nhận xét của Garrone đã nói với Betti những gì về Carlo Nobis: Hắn tự kiêu, vì cha mình là nhà quý tộc giàu sang! Một người cao ráo, phong lưu, trán rộng râu đen và đường bệ, hầu như mỗi ngày đều đưa Carlo Nobis đến trường, đấy là ngài quý tộc Nobis.
Sáng hôm qua, trong lúc cãi với betti, - một trong những bạn nhỏ nhất lớp và là con của một người bán than – Carlo đã lăng mạ, mà không lường trước hậu quả: “Cha mẹ bạn chỉ là kẻ bần hèn!” Betti tức tối, không đáp lại chỉ biết khóc.
Khi trở về, trong bữa ăn trưa, Betti thuật lại những lời đáng xấu hổ ấy cho cha nghe. Ngay buổi chiều hôm đó, cha của Betti một người đàn ông đen đúa nhỏ thó nhưng hiền lành, đã đến thưa chuyện cùng thầy Perboni. Người bán than nói hơi lớn tiếng, khiến cho của Nobis đang đứng cởi áo khoác cho con, đã nghe loáng thoáng ai đó đề cập đến tên mình. Ông vội bước vào lớp học để biết rõ hơn, thì được thầy Perboni thuật lại:
_ Người đàn ông trung thực này đã phàn nàn với tôi rằng, cậu Carlo đứa con trai của ngài đã hạ nhục con ông ấy bằng câu “Bố của bạn là một kẻ bần hèn”.
Nhà quý tộc chau mày và hơi tức giận, ông quay sang đứa con trai:
_ Có thật con đã nói thế không Carlo?
Carlo im thin thít, cậu đứng giữa lớp, mắt hướng về phía Betti.
Nhà quý tộc cầm lấy tay con và đẩy nó gân chạm vào Betti.
_ Hãy xin lỗi bạn con, nhanh lên.
Ông nói cương quyết.
Người bán than áy náy, muốn can thiệp nhưng chỉ nói:
_ Đừng… xin đừng.
Nhà quý tộc vẫn không nghe, mà nghiêm khắc ra lệnh cho Carlo:
_ Hãy xin lỗi bạn xon và lặp lại nguyên văn những lời này: “Tôi xin lỗi bạn, Betti, về những câu nói vô lễ, thiếu suy nghĩ, mà tôi đã thốt ra đối với cha bạn, người mà bố tôi rất tự hào được bắt tay”.
Người bán than lí nhí phản đối, hết sức bối rối, nhưng ngài Nobis không chịu dừng, ông chăm chú nhìn Carlos đang cúi đầu trước Betti và lí nhí lặp lại từng câu cha mình đã dạy. Sau đó ông quay sang siết chặt tay người bán than và người này cũng đẩy con mình sát vào Carlo Nobis.
Ngài Nobis nhìn thầy giáo, nói giọng chân tình:
_ Xin thầy ban ơn cho hai cháu ngồi kế bên nhau.
Thầy Perboni vui vẻ gật gù, chọn chiếc ghế cho Betti ngồi gần Carlo. Thấy mọi việc đã xong, ông, ông chào mọi người, rồi thong thả bước ra.
Người bán than bâng khuâng lưỡng lự đứng lại một lúc, ngắm nhìn hai đứa trẻ đang ngồi kế nhau, rồi quyết định tiến tới bên Carlo, nhìn nó chan chứa cảm tình, đưa tay ra định sờ vào đầu nó, nhưng không dám nên rút tay về đưa lên trán, rồi lẳng lặng ra về.
Thầy giáo nhìn xuống những học trò của mình, ông ôn tồn nói:
_ Các con ơi, hãy ghi nhớ điều mình nhìn thấy, đấy là bài học hay và đẹp nhất trong năm!
Trích trong tập sách TÂM HỒN CAO THƯỢNG của Edmond De Amicis, Nhân Văn biên dịch
Mến Thánh Giá
TRUYỆN
